Trưởng thành là khi không vừa ý vẫn giữ được cách đối đáp duyên dáng.

Khi chỉ trích người khác, thật ra ta đang làm tổn thương chính mình. Trong cuộc sống nhiều người thích đổ lỗi cho người khác, đánh giá người thân, bạn bè, đồng nghiệp, thậm chí là cả những người xa lạ với mình.

Những người không dễ dàng chỉ trích và đánh giá người khác được cho là những người có trí tuệ cảm xúc cao. Ví dụ như biểu tượng nhan sắc của Đài Loan, Lâm Chí Linh, người ta đều cho rằng cô ấy là người có trí tuệ cảm xúc cao, bởi vì cô ấy chăm sóc cảm xúc của tất cả mọi người.

Trong cuộc sống hàng ngày chúng ta có thích chỉ trích người khác không? Quần áo người khác mặc, chuyện hôn nhân của người khác, công việc của người khác, có phải đều là những chủ đề để chúng ta đánh giá? Khi đánh giá và chỉ trích người khác, ta có cảm xúc như thế nào? Bản thân có từng nghĩ đến nếu những lời nói đó là nói về chúng ta thì sẽ như thế nào không? Trả lời những câu hỏi này có thể khiến bạn thận trọng hơn trước khi bắt đầu đánh giá người khác trong những lần sau.

Thái độ đối với người khác quyết định hướng sống của bản thân

Khi bị người thân, bạn bè hoặc thậm chí là những người xa lạ chỉ trích hoặc đánh giá, chúng ta thường nghe thấy những câu nói như: Béo quá, gầy quá, bộ quần áo này không hợp với bạn, bạn quá tình cảm, quá yếu mềm, không biết lập kế hoạch cho cuộc sống của mình… Bạn cảm thấy thế nào khi nghe những lời chỉ trích này? Sau đó bạn có phải sẽ nghĩ trước đây mình cũng từng chỉ trích và đánh giá người khác như thế?

Chúng ta đều biết rằng những người không dễ dàng chỉ trích người khác là những người có trí tuệ cảm xúc cao, giống như Lâm Chí Linh, dù là đi trên sân khấu, quảng bá phim, hay tham gia các show truyền hình, cô ấy đều quan tâm đến cảm xúc của những người xung quanh. Độc lập, dịu dàng, nhưng không mất đi vẻ nữ tính. Bởi vì dáng người cao, khi chụp ảnh cùng người khác, cô sẽ cố gắng làm cho mình không nổi bật hơn họ, khi người dẫn chương trình làm khó cô, cô chỉ nở một nụ cười rồi cho qua, chứ không giao chiến với đối phương. Cô ấy rất ít khi chỉ trích và đánh giá người khác, những biểu hiện này không chỉ là trí tuệ cảm xúc cao mà còn thể hiện sự trưởng thành của một con người.

Người trưởng thành không phải là người không có cảm xúc, mà là người biết làm chủ cảm xúc của mình, biết cách giải quyết mọi việc theo phương thức của người trưởng thành.

Một số người thường hay chỉ trích những người có mối quan hệ thân thiết với mình, ví dụ với người thân, con cái và người bạn đời của mình một cách rất khắc nghiệt khó chịu. Trong công việc phải chịu ấm ức, tức giận và cảm thấy không công bằng, họ liền về nhà đổ lên đầu gia đình mình. Những người như thế luôn tìm thấy lý do để chỉ trích người khác, hơn nữa còn đem sự chỉ trích và đánh giá nói thành vì muốn tốt cho đối phương, trong tâm lý có được một sự đắc ý về mặt đạo đức.

Một người thường hay nhìn vào khuyết điểm của người khác thật ra là do không dám đối diện với bản thân mình

Tôi quen một anh bạn tên là Gary, là một người rất thích đánh giá và bình phẩm về người khác, nhìn thấy người khác lái xe nói người ta lái xe kỹ thuật không tốt, làm ảnh hưởng đến anh ta, đánh giá cháu gái của mình quá béo, nói anh trai mình kết hôn, ly hôn rồi lại kết hôn là một tên ngốc. Không những thế, anh ta còn chỉ trích các thành phố phát triển quá nhanh làm mất di sản văn hóa, chỉ trích bạn gái mình bị bệnh do ăn chay mà không ăn thịt, chỉ trích cô ấy lười biếng, không chịu làm việc nhà khiến cả nhà toàn quần áo bẩn. Tôi quan sát thấy, chỉ cần anh ta không vui, công việc không thuận lợi thì tất cả những người xung quanh anh ta đều là đối tượng để anh ta chỉ trích.

Các nghiên cứu tâm lý học cho thấy, những người dễ dàng chỉ trích hành vi của người khác, là những người luôn có cảm giác thấp kém sâu trong nội tâm mình. Những người này trong quá trình phát triển từ thời niên thiếu đến trưởng thành thường thiếu thốn tình yêu và sự quan tâm, những cảm giác thiếu thốn này tạo thành một lỗ hổng tâm lý. Những ký ức này sản sinh ra một loạt các cảm xúc tiêu cực, trở thành nhận thức về giá trị bản thân, khiến người này cảm thấy bản thân chưa từng được tôn trọng, chưa từng được đối xử một cách ấm áp và chưa từng nhận được sự quan tâm từ những người khác. Khi gặp khó khăn hoặc tâm trạng cảm xúc tồi tệ, họ liền đem những gì bản thân đã trải qua chiếu lên những người xung quanh, đặc biệt là những người thân thiết với mình, cũng không biết cách quan tâm và yêu thương chính bản thân mình.

Khi chúng ta đã quen với việc phán xét người khác, chúng ta không thể khống chế những suy nghĩ và thái độ tiêu cực dành cho cha mẹ, người yêu, bạn đời, bạn bè, anh em, và thậm chí là cả những người xa lạ. Sự chỉ trích và phán xét tạo ra một môi trường tồi tệ cho chính chúng ta. Nếu một người chỉ nhìn thấy những khuyết điểm của người khác, thì trên thực tế, người đó đang không dám đối mặt với chính bản thân mình. Những người như thế này không có cách nào có thể phát huy năng lực của bản thân và khó mà tìm được cho mình một chỗ đứng trong xã hội.

Một người khi muốn chỉ trích và đánh giá người khác trên thực tế là đang muốn tạo cảm giác gần gũi với người đó. Chỉ là họ dùng một phương pháp tiêu cực để biểu đạt mong muốn của mình. Khi có thể kết nối với chính bản thân mình, tìm được lý do mà mình dùng để chỉ trích người khác, thì ta sẽ chấp nhận và đồng hành cùng với bản thân mình, hiểu thế nào là yêu thương bản thân. Từ đó ta có thể kết nối với những sự vật và con người khác, làm những điều mà ta thích, yêu thích những điều ta làm, kết nối mọi thứ bằng tình yêu thương tràn ngập trong trái tim. Như thế, ta sẽ không đặt quá nhiều sự chú ý và hài lòng ở thế giới bên ngoài.

Những người mạnh mẽ thực sự sẽ không dễ dàng chỉ trích người khác

Khi chúng ta càng ngày càng thân thiết với những sự vật và con người xung quanh mình, trái tim ta sẽ càng trở nên mạnh mẽ, đồng thời khiến ta hài lòng với những giá trị của bản thân mình. Những người mạnh mẽ thực sự không dễ dàng chỉ trích và đổ lỗi cho người khác.

Nhìn vào những đứa trẻ chúng ta sẽ thấy, chúng khóc thút thít, tức giận chỉ vì muốn có được những thứ mình muốn hoặc bảo vệ bản thân mình. Khi chúng ta chỉ trích người khác, xin hãy quan sát những phản ứng cảm xúc của chính bản thân mình, sau đó luyện tập bỏ qua cảm xúc của mình để đạt sự hài lòng và tự tôn.

Tiếp theo hãy học cách thể hiện trực tiếp nhu cầu của bạn. Chúng ta thường ngại thể hiện trực tiếp những nhu cầu của mình vì sợ bị từ chối, và sau đó sử dụng các phương pháp hời hợt để né tránh nỗi sợ đó, từ đó có kết quả không mấy tốt đẹp. Ngược lại thể hiện trực tiếp nhu cầu của mình là đối mặt với sự sợ hãi và tiến về phía trước trong sợ hãi là một dấu hiệu của sự trưởng thành. Khi bạn cảm thấy buồn bực và muốn trút giận lên người khác thì cũng lúc là bạn đang lan tỏa những cảm xúc tiêu cực, điều đó làm tổn thương chính bạn và người khác.

Sử dụng phương pháp thích hợp để thể hiện cảm xúc tiêu cực

Thứ nhất, viết ra

Tìm một nơi riêng tư và an toàn để tương tác trực tiếp với cảm xúc của chính mình, dùng cách viết ra tất cả các cảm xúc của mình, viết ra tất cả những gì mà bạn đang suy nghĩ, bao gồm cả trả thù, oán giận, tự chỉ trích, những suy nghĩ chán nản, viết cho đến khi bạn không còn gì để viết thì đốt nó đi.

Thứ hai, vẽ ra

Dùng bất cứ loại bút nào bạn có, vẽ những đường tròn lớn trên giấy, vẽ một cách mạnh mẽ, dồn hết sức lực vào đó, việc làm này giúp bạn giải tỏa những cảm xúc tiêu cực sinh ra từ sự tức giận, giải phóng nỗi buồn và cả sự hận thù, khi bạn đã thấy những cảm xúc tiêu cực biến mất thì hãy đốt tờ giấy đi.

Thứ 3, tập thể dục giảm áp lực

Bạn có thể đi chạy bộ, nhảy hoặc hít một hơi thật sâu, hãy tưởng tượng bạn đang vận động với những phần cảm xúc tiêu cực và từ từ giải tỏa chúng khi bạn dần trở nên kiệt sức vì vận động.

Chúng ta có thể sử dụng những ý tưởng khác nhau để làm dịu và hòa hợp cảm xúc của riêng mình, vì bản thân mình mà tìm một vị trí trong cuộc sống. Đừng dễ dàng chỉ trích và đánh giá người khác, để bản thân trở thành một người trưởng thành và có trí tuệ cảm xúc cao.